Ky raport, i cili pritet të debatohet gjerësisht, konfirmon se Shqipëria është në një rrugë të pakthyeshme drejt anëtarësimit në BE, por paralajmëron se ritmi i negociatave varet nga adresimi i plotë i sfidave të vazhdueshme institucionale dhe politike.
I. DREJTËSIA DHE LUFTA KUNDËR KRIMIT: YLLI I SPAK
Shqipëria vlerësohet me “përparim të mirë” në përafrimin me acquis të BE-së në fushën e drejtësisë, lirisë dhe sigurisë, falë rezultateve të prekshme të Reformës në Drejtësi.
- Vlerësimi Për SPAK: Vlerësimi më i lartë i raportit shkon për SPAK. KE thekson se kapaciteti dhe efektiviteti i SPAK për të goditur grupet e krimit të organizuar është rritur dhe është shënuar “përparim i prekshëm” drejt krijimit të një bilanci të qëndrueshëm të ndjekjeve penale dhe dënimeve në korrupsionin e nivelit të lartë.
- Hetimet Financiare: Është përmirësuar përdorimi i hetimeve financiare, sekuestrimi dhe konfiskimi i aseteve të lidhura me krimin e organizuar, si rezultat i bashkëpunimit të konsoliduar ndërkombëtar me shtetet anëtare të BE-së.
Rekomenndimet në këtë fushë: Korrupsioni mbetet i përhapur në sektorë të cenueshëm. Kërkohet që forcat e rendit të sigurojnë më shumë dënime përfundimtare, veçanërisht në nivele të larta, si dhe përmirësimi i transparencës së kontrollit të deklaratave të pasurisë nga ILDKPKI.
II. DEMOKRACIA DHE FUNKSIONIMI I INSTITUCIONEVE: ZONA E KUQE
Në fushën e demokracisë, kritikat janë të ashpra, duke vënë në pah dështimin e klasës politike për të gjetur një konsensus:
- Zgjedhjet Parlamentare: KE i referohet raportit të OSBE/ODIHR, duke theksuar “mungesën e kushteve të barabarta dhe abuzimin me burimet publike” gjatë fushatës. Rekomandohet një reformë e plotë zgjedhore për adresimin e këtyre mangësive.
- Puna e Kuvendit: Cilësohet si “pjesërisht efektive” për shkak të:
- Polarizimit të lartë politik dhe mungesës së dialogut.
- Mbikëqyrjes së kufizuar mbi ekzekutivin.
- Politizimit të emërimeve në pozicione të larta të institucioneve kushtetuese apo të pavarura, e cila mbetet një “çështje serioze”.
- Integrimi Gjithëpërfshirës: KE kërkon që procesi i integrimit të jetë më gjithëpërfshirës, ndërpartiak dhe të mbështetet nga mekanizma efektivë konsultimi.
III. ADMINISTRATA DHE QEVERISJA
- Administrata Publike (Vlerësimi: Mesatar): Kërkohet që qeveria të kufizojë përdorimin e akteve normative për ndryshimet buxhetore dhe t’u rikthehet proceseve të rregullta të rishikimit të buxhetit, duke forcuar zbatimin e parimit të meritës.
- Prokurimi Publik (Vlerësimi: Negativ / “Përparim i kufizuar”): Kjo fushë merr notë negative. Kërkohet përmirësim i procedurave konkurruese, si dhe ndryshime ligjore në fushën e koncesioneve dhe partneriteteve publike-private (PPP) për të siguruar transparencë dhe përputhshmëri me Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit (MSA).
- Pronësia: Kjo mbetet një problem i vazhdueshëm për Brukselin, me ecuri të ngadaltë në procesin e regjistrimit, digjitalizimit dhe shqetësime për transparencën e Kadastrës.
IV. MEDIA DHE TË DREJTAT THEMELORE
- Liria e Shprehjes (Vlerësimi: Përparim i kufizuar): Situata mbetet kryesisht e pandryshuar. Pavarësia e medias ndikohet nga mbivendosja e interesave politike dhe të biznesit, mungesa e transparencës së burimeve të financimit dhe kushtet e pasigurta të punës për gazetarët.
- Gjyqësori dhe Vetingu: Vlerësohet si “nivel përgatitjeje i moderuar dhe i mirë” për forcimin e pavarësisë. Megjithatë, KE vë në dukje se presioni i pandershëm nga zyrtarët publikë dhe figurat politike ndaj sistemit gjyqësor “mbetet një çështje e shqetësimit serioz”.
Përmbledhtas, Raporti i Progresit 2026 i KE dërgon një mesazh të dyfishtë: Reformat e drejtësisë po japin fryte, duke i mundësuar Shqipërisë ecjen përpara në negociata; por në të njëjtën kohë, dështimi për të çliruar institucionet demokratike nga polarizimi dhe ndikimi politik/klientelist mbetet pengesa kryesore për anëtarësimin e plotë.
Be First to Comment